Landschapsexperts
waardevolle kennis voor de ruimtelijke opgaven van Nederland
RAAP staat vooral bekend als onderzoeks- en adviesbureau voor de archeologie, maar onze expertise reikt veel verder. De basis van ons onderzoek bestaat uit inzicht in het landschap nu en in het verleden en de ontwikkelingen die het heeft doorgemaakt. Die kennis zetten we graag breder in voor de actuele ruimtelijke opgaven waar Nederland voor staat, zodat water en bodem daadwerkelijk sturend zijn.
Door: Reinier Ellenkamp (senior projectleider RAAP) en Ypkje Boekema (projectleider RAAP)
Landschap als basis
Onze water- en bodemsystemen lopen voortdurend tegen grenzen aan. Om te achterhalen waarom dat zo is, moet eerst duidelijk zijn hoe die systemen in elkaar zitten en hoe ze ontstaan zijn. De wortels van RAAP liggen in het prospectief onderzoek en dat begint met het in kaart brengen van de aard en totstandkoming van het landschap (biotisch en abiotisch) nu en in vroegere tijden. Onderzoek naar de geo(morfo)logie, de bodem, de waterhuishouding en de flora en fauna in het verleden zit in ons DNA. De combinatie van deze factoren bepaalde namelijk in grote mate de mogelijkheden die het landschap bood voor menselijk gebruik. Die feitelijke kennis over de ontwikkeling van het landschap en de wijze waarop mensen zich daaraan aanpasten, komt van pas bij alle actuele ruimtelijke uitdagingen in ons land. Bovendien draagt het bij aan het creëren van gebiedsidentiteit. Het erfgoed vormt daarbij een belangrijke kwaliteits- en identiteitsdrager van een landschap. De kracht schuilt in diversiteit. Dat versterkt het specifieke imago van een bepaalde streek. In plaats van ‘meer van hetzelfde, krijgt elke regio een eigen ziel’. Dat zorgt voor verbondenheid met en draagvlak bij de bewoners. Dit vraagt om vroegtijdige kennis van en inzicht in het cultuurhistorisch landschap.
Onze mensen: integrale systeemdenkers
Onder één dak verenigen wij bodemkundigen, fysisch geografen, historisch geografen, archeo-ecologen en archeologen die weten hoe het landschap in elkaar zit en welke oplossingen men vroeger verzon om er te kunnen wonen. De meesten met (tientallen) jaren ervaring. Elk van hen kundig in zijn/haar eigen vakgebied. Maar echt van grote meerwaarde is dat ze gewend zijn om integraal te werken en in systemen te denken. En dat is waar het om draait als het aankomt op inzicht: de onderlinge verbanden. We laten onze landschapsexperts achterin dit magazine kort zelf aan het woord.
Maatschappelijk relevant
Wij doen graag zinvol werk. Door het inzetten van onze kennis aan de voorkant van het ruimtelijke traject vergaren we kennis over mens en landschap die vervolgens gebruikt kan worden voor de inrichting van ons landschap. Zo worden water en bodem daadwerkelijk richtinggevend. Archeo-landschappelijk onderzoek dus niet als sluitpost in de ruimtelijke ordening maar juist als startpunt. Dat maakt ons werk maatschappelijk gezien nog relevanter en daar zetten wij graag onze schouders onder.
Uit de praktijk
Door RAAP vroegtijdig te betrekken in het ruimtelijke ordeningsproces kunnen we feitelijke informatie verzamelen over de landschappelijke context van het te ontwikkelen gebied.Deze gegevens worden vertaald in GIS-lagen die als input dienen bij het ontwerp. Zo kan bijvoorbeeld een hoogwatergeul direct op de juiste plek in het landschap geplaatst worden. Er kan voor het toekomstig gebruik geleerd worden van de wijze waarop de mens in het verleden met het landschap is omgegaan. Voor de stoffering van het landschap geeft het inzicht in de vegetatieontwikkeling concreet houvast. Hoe dat werkt in de praktijk wordt met voorbeelden in dit magazine toegelicht.
Uitsnede van de hoogtekaart (www.ahn.nl) van een gebied waar de aardkundige situatie zich duidelijk aan het maaiveld laat aflezen.