Het Brabantse plaatsje Hoogeloon heeft haar grafheuvel terug. Op 20 november 2012 werd daar de reconstructie van de Kaboutersberg officieel geopend. De Kaboutersberg is de benaming van een verdwenen grafheuvel uit de Romeinse tijd. De heuvel leefde tot in de 20ste eeuw in plaatselijke volksverhalen voort als residentie van kabouterkoning Kyrië. Tot de zomer van 2012 was van de heuvel in het beekdal van de Kleine Beerze niets te zien, inmiddels staat er een indrukwekkende ‘nieuwe’ Kaboutersberg. De heuvel doet overigens geen dienst meer als grafheuvel, maar kent levende bewoners: het is een winterverblijf voor vleermuizen.
Begraven Romeinse veteraan
De Kaboutersberg ligt in een historisch rijk gebied in de Brabantse Kempen. Rond 100 na Chr. bouwde een Romeinse veteraan hier een villa, wat uniek is in de Kempen. Hij liet zich begraven in een grote grafheuvel, de latere Kaboutersberg. Naast de grafheuvel kwam er een monumentale graftoren te staan die verwijst naar zijn succesvolle militaire carrière. Na de instorting van het Romeinse Rijk en het verval van de Romeinse villa en grafheuvel kreeg de plek een mythische lading. In de Middeleeuwen geloofden de mensen dat de overgebleven heuvel of berg het werk was van bijzondere krachten: dit moest de woonplaats van koning Kyrië en zijn kabouters zijn.
Kaboutersberg van koning Kyrië
In Hoogeloon en omgeving zijn de sagen en legenden over kabouterkoning Kyrië zeer bekend. De Kaboutersberg kreeg zijn naam omdat de heuvel een woonplaats van kabouters zou zijn. Deze aardmannetjes – zo wilde de legende – hielpen de mensen, maar vertrokken uit de Kempen toen hun koning (koning Kyrië) door een jager was doodgeschoten.
Dat de Kaboutersberg een grafheuvel uit de Romeinse tijd moet zijn geweest, bleek uit vondsten die in 1827 werden gedaan bij het afgraven van de heuvel. Het voormalige heuvellichaam, evenals de onder¬grondse sporen daarvan, waren inmiddels geheel uit het landschap verdwenen. Het enige dat er nog aan herinnerde, waren de naam en de opgravinggegevens.
Bekijk hier de film die van de reconstructie van de Kaboutersberg gemaakt of klik op de link naar ons Youtubekanaal: YouTube
Grote lokale betrokkenheid
Een enthousiaste werkgroep heeft zich de afgelopen jaren ingezet om deze lokale cultuurhistorie in Hoogeloon weer beleefbaar te maken. De Kaboutersberg is gereconstrueerd in opdracht van Waterschap De Dommel. Naast de bijdragen van Provincie Noord-Brabant, de gemeente Bladel en het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven is de herbouw mogelijk gemaakt door de inzet van een speciale werkgroep en vele betrokkenen uit de omgeving. De werkgroep bestaat naast projecttrekker Waterschap De Dommel uit enthousiaste medewerkers van Stichting ‘t Loons Heem, SRE, Natuurmonumenten, Bosgroep Zuid, gemeente Bladel en ook RAAP.
Oorspronkelijk was het plan voor de reconstructie van de Kaboutersberg onderdeel van het beekherstelproject de Kleine Beerze, waarvoor RAAP in 2009 de archeologische begeleiding uitvoerde. Vanuit RAAP was projectleider Jan Roymans nauw betrokken bij het gehele reconstructie-project. Dankzij de inzet van vele enthousiastelingen, is de lokale cultuurhistorie In Hoogeloon weer beleefbaar gemaakt en is men in de Kempen een toeristische trekpleister rijker.