Vanaf 9 oktober 2020:
‘Expeditie Vuistbijl’ in Heerlen
Vanaf 9 oktober 2020 is de tentoonstelling ‘Expeditie Vuistbijl’ te zien in De Vondst in Heerlen. Hierin staan de vroegste bewoners van Limburg centraal: de Neanderthalers uit de IJstijd. Zij leefden circa 300.000-35.000 jaar geleden, maar wie waren zij en waar in Limburg zaten zij? Op deze en meer vragen geeft de tentoonstelling een antwoord.
De relatie van de Neanderthalers, de vroege mensachtigen, tot de moderne mens, is het onderwerp van veel wetenschappelijke discussie en onderzoek. Het is de laatste jaren duidelijk geworden dat Neanderthalers veel capabeler waren dan tot voor kort werd aangenomen, iets wat uitgebreid aan bod komt. De tentoonstelling biedt niet alleen informatie over wie de Neanderthalers waren en welke werktuigen en materialen ze gebruikten, maar ook waar ze in Limburg leefden en hoe het landschap er toen uitzag.
Neanderthalers
Archeologisch gezien, kennen we in Nederland Neanderthalers vrijwel uitsluitend via hun stenen werktuigen. Vooral de vaak zeer fraai gemaakte vuistbijlen spreken tot de verbeelding. De beste informatie die we hebben over de leefwijze van Neanderthalers komt uit de Belvédère groeve bij Maastricht. Daar vonden in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw opgravingen plaats. Daarbij werden langs een oude Maasoever kampementen aangetroffen, die ons veel leerden over de leefwijze van onze voorouders in de IJstijd. Maar ook elders in Limburg en in het buitenland zijn recente en bijzondere ontdekkingen gedaan die een soms heel onverwacht licht werpen op deze intrigerende periode.
Het wordt steeds duidelijker dat de Neanderthalers uiterst capabele overlevers waren, die niet als inferieur aan moderne mensen mogen worden beschouwd. Waarschijnlijk hebben we ons succes als moderne mens voor een groot deel aan hen te danken. Redenen genoeg om alles eens op een rij te zetten en aan de hand van nieuwe ideeën het veld in te gaan: op ‘Expeditie Vuistbijl’. Wetenschappers en vrijetijdarcheologen gingen samen op veldonderzoek en het eindresultaat is de tentoonstelling Expeditie Vuistbijl.
Citizen science
Expeditie Vuistbijl is gefinancierd door de Provincie Limburg en uitgevoerd door RAAP, met medewerking van Haghtanak en ArcheoPro. Het project is een mooi voorbeeld van ‘citizen science’ oftewel burgerwetenschap. Onderzoek dat (mede) uitgevoerd wordt door burgers of niet-professionele wetenschappers, meestal onder begeleiding van professionals. Het is expliciet opgezet om met hulp van vrijetijdarcheologen meer te weten te komen over de vroegste bewoning van Limburg. Zonder hun bijdrage had de archeologische verwachtingskaart voor vindplaatsen van Neanderthalers niet gemaakt kunnen worden, het veldwerk niet uitgevoerd kunnen worden, en deze tentoonstelling niet kunnen bestaan.
Zie ook: https://l1.nl/route-regio-expeditie-vuistbijl-gestart-155827/