Op bedrijventerrein het Klooster in Nieuwegein is een spectaculaire archeologische vondst gedaan. Het gaat om een middeleeuws ridderzwaard van 118 cm lengte met een houten handvat en delen van de schede. Met hulp van de koolstof-dateringsmethode is vastgesteld dat het zwaard tussen 1040 en 1260 is gemaakt. Ook de naam van de maker van het zwaard is nog leesbaar.
In het gebied waar het zwaard is gevonden, lag in de middeleeuwen een meer, waar veel werd gevist. Dat blijkt uit het archeologisch onderzoek dat RAAP en BAAC op het bedrijventerrein hebben uitgevoerd in opdracht van de gemeente Nieuwegein. Er zijn fuiken, visweren, harpoenen, vishaakjes en netverzwaarders voor aan visnetten gevonden. Daarnaast heeft de opgraving diverse wapens, dierenbotten en houten voorwerpen opgeleverd.
Het zwaard is op vrijdag 29 mei van dit jaar gevonden en vervolgens geconserveerd en gedateerd. Op dit moment wordt nog verder onderzoek gedaan, net als naar de andere vondsten uit het middeleeuwse meer. Het duurt daarom nog even voordat het zwaard voor publiek te zien is. Het is nog niet bekend waar het zwaard tentoon gesteld wordt.
Wat het zwaard bijzonder maakt is de uitstekende conservering. Het is gevonden in zuurstofarme omstandigheden, compleet met het oorspronkelijke beukenhouten handvat en delen van de beukenhouten met kalfsleer-beklede schede. Ook is de naam van de maker leesbaar: + GICELIN ME FECIT + (‘Gicelin heeft mij gemaakt’). Dit was waarschijnlijk een meestersmid uit het beneden-Rijngebied, die rond het jaar 1100 actief was. Er zijn meer zwaarden van hem bekend, maar geen van alle zo goed bewaard als die van Nieuwegein. Op de keerzijde staat ook een inscriptie, net als op de andere kant geflankeerd door twee kruisvaarders kruizen: + IN NOMINE DOMINI + (‘in naam van de heer’).
Van wie het zwaard was, en wat het in het meer deed, is gissen. Een tot de verbeelding sprekend detail is dat het zwaard gebruikssporen vertoont. Het is tijdens een gevecht beschadigd, zo blijkt uit een diepe impactdeuk op de kling. Hiervoor moet aanzienlijke kracht zijn gebruikt. Ook zijn krassen op de zijkant zichtbaar. Het feit dat de deuk niet is weggeslepen, kan betekenen dat het is toegebracht vlak voordat het zwaard in het meer terecht kwam.
Het archeologisch onderzoek in Nieuwegein Het Klooster verkeert in de laatste fase. Het veldwerk is afgerond, er zijn monsters genomen en de uitwerking ervan is nog bezig. Bij het onderzoek is ook fotogrammetrie toegepast. Hiermee kan een 3D-model op schaal gemaakt worden van opgegraven structuren en vondsten. Ook van het zwaard zijn modellen gemaakt en te bekijken via Sketchfab:
