Berenklauw opgegraven in een beerput in Coevorden

 

De opgraving die voorafging aan de bouw van nieuwe woningen op het Bogasgebied in Coevorden (2018-2019), leverde veel vondsten op. Archeologen van RAAP legden de fundamenten bloot van de 17e-eeuwse Bentheimer Poort en enkele soldatenverblijven en ze haalden een goedgevulde beerput van een oude officierswoning leeg. Diverse opgegraven vondsten zijn verbeeld in vitrines in het nieuwe appartementencomplex aan de Bentheimerstraat. Een zeer opmerkelijke vondst uit de beerput is de klauw van een beer.

 

Veel materiaal uit de opgraving op het Bogasterrein was afkomstig uit de beerput van de militaire ambtswoning van de commandeur en dateert tussen 1680 en 1720. De beerput bevatte ook veel dierlijk materiaal. De botten laten zien dat de Commandeurs en hun gezinnen gevarieerde en luxer tafelden dan de gewone soldaten. Mals lamsvlees en wild (ree, haas, konijn) stonden geregeld op het menu, net als gevogelte (eenden, duiven, tortels, kippen en patrijzen en mogelijk zelfs zanglijsters), vissen (snoek, baars en platvis) en zeevruchten (mosselen, kokkels en alikruiken).

Een bijzondere vondst uit de beerput is de klauw van een beer. Het betreft zowel de benen koot als de kromme nagel van keratine die om de koot heen zit. Na een bezoek aan vergelijkingscollecties en een ancient DNA-onderzoek (aDNA) in samenwerking met het Naturalis Biodiversity Centre in Leiden is vastgesteld dat de koot zeer waarschijnlijk afkomstig is van een ijsbeer.

Hoe komt een koot van een ijsbeer in een beerput in Coevorden? Juist in deze periode, rond 1700, vertrokken jaarlijks zo’n 200 schepen vanuit Nederland richting Spitsbergen voor de walvisvangst. Confrontaties met ijsberen waren een onlosmakelijk deel van deze walvisvangst. De Commandeur van Coevorden zal tijdens zijn militaire loopbaan nooit hebben meegevaren op een schip naar Spitsbergen. Wel is de kans groot dat hij een vel van een geschoten ijsbeer heeft kunnen kopen, of misschien cadeau heeft gekregen. Berenvellen werden meestal geprepareerd met de kop en de klauwen er nog aan, om extra indruk te maken.

Opvallend is dat de koot aan de binnenzijde is aangevreten door een hond. Meer resten van de ijsbeer zijn niet gevonden. Wie weet heeft de hond van de Commandeur de klauw losgewrikt, terwijl het vel in de ambtswoning lag?

Zie ook: https://www.raap.nl/magazine/RAAPMAGAZINE201802/index.html