Cultureel erfgoed is een onderdeel van onze leefomgeving, de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen. De zorg voor ons erfgoed is in de afgelopen jaren flink veranderd. Sinds de invoering van de Omgevingswet (2024) telt erfgoed mee als integraal onderdeel van de belangenafweging over de functies van onze leefomgeving.
Goede zorg, helder beleid
Het Besluit kwaliteit leefomgeving verplicht gemeenten hun erfgoed te inventariseren en beschermen. Een gemeente kan in haar erfgoedbeleid vastleggen hoe zij dat regelt. Waardenkaarten, beleidskaarten en nota’s zijn daarbij nuttige instrumenten om de eigen doelen en ambities te bepalen. Zo heb je als gemeente de regie in eigen hand en is je rol transparant. Het voorkomt bovendien ad-hoc-beslissingen.
Ook voor provincies, waterschappen en terreinbeheerders is het in kaart brengen van erfgoed nuttig. Niet alleen om te bepalen hoe er in ruimtelijke plannen mee omgegaan moet worden. Met een goed beleid blijft het erfgoed behouden en liggen er mooie kansen in cultureel en economisch opzicht.
Erfgoedwet en Omgevingswet
De omgang met ons cultureel erfgoed is geregeld in de Erfgoedwet (2016) en de Omgevingswet (2024). In de Erfgoedwet is vastgelegd wat onder cultureel erfgoed verstaan wordt en is de zorg voor roerend erfgoed in bezit van de rijksoverheid geregeld. De Omgevingswet regelt o.a. de omgang met erfgoed in de fysieke leefomgeving en de zorg voor onroerend erfgoed – waarvoor de rijksoverheid verantwoordelijk is.
Cultureel erfgoed bestaat volgens de Omgevingswet uit monumenten (= gebouwd erfgoed), archeologische monumenten (= terrein met overblijfselen, voorwerpen of andere sporen van menselijke aanwezigheid in het verleden), stads- en dorpsgezichten, cultuurlandschappen en roerend en immaterieel erfgoed.
