In de put
met archeoloog Folkert Westra in Groessen
Projectleider RAAP: Folkert Westra
T 0575567876 | E f.westra@raap.nl
Waar in de put?
De opgraving was in het centrum van het Gelderse dorp Groessen, vlak bij de historische Sint Andreaskerk.
Wanneer?
Het onderzoekstraject loopt al heel lang. In 2000 is op het terrein het eerste booronderzoek uitgevoerd en in 2020 hebben we proefsleuven gegraven. De opgraving duurde van half juni tot eind augustus 2022.
Voor wie?
Onze opdrachtgever was Hoedemakers Ontwikkeling bv. Zij gaan op het terrein 28 woningen bouwen en een wadi aanleggen.
Waarom?
Er vinden allerlei werkzaamheden plaats op die locatie, zoals de reconstructie van de weg en de aanleg van waterbuffers onder de weg. Daarnaast wordt gewerkt aan de riolering en er komt meer plek voor fietsers. De Vestdijk wordt straks een groene en brede stadsboulevard.
Met wie?
We werken met gemiddeld zes archeologen aan de opgraving. Daarnaast hadden we vrijwel iedere dag de hulp van een of twee vrijwilligers uit de buurt. Hun expertise met metaaldetectors was zeker een toegevoegde waarde bij het onderzoek.
Hoe oud?
We hebben archeologische resten gevonden uit twee perioden. Zo hebben we sporen gevonden van verschillende boerenerven die dateren tussen 900 en 1200 na Chr. Dit was de tijd waarin het huidige dorp Groessen is ontstaan. Rondom de boerderijen vonden we resten van waterputten, greppels en kuilen. Met name één greppel was interessant omdat hier veel vondstmateriaal uit kwam. De oude Groessenaren hebben hierin niet alleen maar hun oude kookpotten weggegooid. We vonden er ook verschillende benen glissen, oftewel oude schaatsen.
Onder de middeleeuwse bewoningslaag hebben we een grafveld opgegraven uit de Merovingische tijd, dat is rond de 6e tot 7e eeuw na Chr. Dit grafveld bestond uit 48 graven, waarvan 46 crematiegraven en twee inhumatiegraven. Een deel van de crematiegraven was voorzien van een urn en in de graven lagen verschillende grafgiften, zoals mantelspelden, benen kammen of glazen kralen. Dit kan ons informatie geven over de personen die in het grafveld zijn bijgezet.
Welke sporen?
Nadat het terrein niet meer in gebruik was als grafveld, is er door de middeleeuwse bewoners op het terrein veel gegraven. Daarbij zullen zij vast weleens een Merovingische urn zijn tegengekomen. Na 1200 is er op het terrein niet meer gewoond, maar het was wel in gebruik als landbouwgrond of tuin. Dit was voor ons een geluk, omdat de archeologische resten daardoor bijna niet verstoord waren.
Bijzondere vondsten?
Dé vraag die je als archeoloog vaak gesteld wordt is toch wel “Heb je al goud gevonden?”. Bij dit project is mij dat nu voor het eerst gebeurd. We hebben twee gouden munten gevonden die oorspronkelijk uit Frankrijk komen en uit de Merovingische tijd dateren. Maar het opgraven van een Merovingisch grafveld is sowieso al bijzonder. Een aantal urnen heeft de afgelopen 1500 jaar wonderwel doorstaan. De meest complete urn was ook gelijk een bijzonder exemplaar. Dit was een Angelsaksische ‘buckelurn’ die oorspronkelijk uit het Noord-Nederlandse kustgebied afkomstig is. Verder laten gouden munten uit Frankrijk en aardewerk uit het kustgebied zien dat Groessen verschillende internationale contacten onderhield.
Bekijk het 3D model van een van de Merovingisch urnen op Sketchfab: https://sketchfab.com/3d-models/folkerts–urn-5de20206492b46dfa506b9e8255155de
Bekijks?
We hebben zeker veel bekijks gehad. Iedere week kwamen leden van de historische kring langs om de opgraving op film vast te leggen. Zo konden we de buurt regelmatig op de hoogte houden van de vorderingen en de vondsten. Halverwege het onderzoek hebben we in samenwerking met de opdrachtgever een open dag georganiseerd waar ongeveer 200 bezoekers op af kwamen.
Hoe verder?
Het onderzoek heeft een schat aan vondsten en informatie opgeleverd die ons een nieuw beeld op de ontstaansgeschiedenis van Groessen kan geven. We zijn nu bezig met de uitwerking om te proberen deze informatie zo goed mogelijk uit te pluizen en te verwerken in een rapport. Sommige vondsten zijn zo bijzonder dat ik wel verwacht dat deze in de toekomst een plek in een museum in de buurt krijgen.