Waar blijft de kers?

Onlangs heeft de Raad voor Cultuur advies uitgebracht over de evaluatie van het onderdeel archeologie van de Erfgoedwet. De conclusie dat de decentralisatie en het marktmodel in het archeologiebestel niet ter discussie staan, juich ik van harte toe. Ik ben nog niet vergeten dat in de tweede helft van de vorige eeuw – onder het oude bestel – een groot deel van het archeologisch bodemarchief ongezien verloren is gegaan en dat slechts de helft van wat wel werd opgegraven tot op de dag van vandaag niet is gepubliceerd. Het huidige stelsel werkt dus heel behoorlijk en dat is reden voor taart. Tegelijkertijd stelt de Raad echter dat archeologen vinden dat er te weinig synthetiserend, dat wil zeggen vindplaats-overschrijdend onderzoek, wordt uitgevoerd. De kers op de taart ontbreekt dus. Zat die er vroeger wel op dan?

Ik denk het niet, want nu ik 40 jaar in de archeologie rondloop moet mij van het hart dat dit vakgebied niet alleen ontzettend interessant en leuk is, maar tegelijkertijd ook armlastig. Zo was ik dertig jaar geleden de laatste medewerker van de archeologische faculteit in Leiden die van ‘eigen geld’ een opgraving mocht uitvoeren. Daarna moest door de bezuinigingen alles van de markt komen. Maar van het geld dat er in de commerciële archeologie omgaat kun je maar weinig synthetiserend onderzoek uitvoeren. Ik denk daarom toch echt dat deze kers betaald moet worden door de rijksoverheid. Het gaat hier per slot van rekening om een (nationaal) publiek belang. De suggestie van de Raad om hier een nationaal onderzoekscentrum voor in te richten is mooi, maar het mag van mij ook gewoon teruggegeven worden aan de archeologische faculteiten, die vervolgens samenwerken met het bedrijfsleven. Wel zo simpel en efficiënt. En laat de bedrijven vooral hun klanten goed bedienen, want die betalen uiteindelijk het grootste deel van de onderzoekskosten. Daar mogen we ze best eens voor bedanken.